(Ultra)fijnstof kan op verschillende manieren de hersenen binnen dringen.
Dit kan via de longen en zelfs via het reukorgaan, de ultrafijnstofdeeltjes zijn zo klein dat ze vanuit via de zenuwcellen in de nabijgelegen hersenen terecht kunnen komen.
Vervolgens kunnen deze deeltjes door hun toxische eigenschappen processen beïnvloeden of versnellen die leiden tot de ontwikkeling van chronische hersenziekten.

In Nederland lijdt 1 op de 4 mensen aan een hersenziekte en het aantal groeit.  Het gaat hier over beroertes en ziekten zoals Alzheimer, Parkinson. Van deze hersenziekten is de precieze oorzaak onduidelijk. Wel weten we dat omgevingsfactoren samen met genetische aanleg een rol spelen. Vooral de blootstelling aan het ultrafijne deel uit luchtverontreiniging lijkt zo’n factor te zijn.

In diermodellen versnelt ultrafijnstof afwijkingen die we zien in chronische hersenziekten. Bij mensen is een sterk verband aangetoond tussen fijnstofconcentratie in de omgeving en een verhoogd risico op het krijgen van verschillende vormen van dementie, de zieke van Parkinson en beroertes. Lees meer...

The potential health effects of inhaled engineered nanoparticles are almost unknown. To avoid and replace toxicity studies with animals, a triple cell co-culture system composed of epithelial cells, macrophages and dendritic cells was established, which simulates the most important barrier functions of the epithelial airway. Using this model, the toxic potential of titanium dioxide was assessed by measuring the production of reactive oxygen species and the release of tumour necrosis factor alpha.

Results: An association was found between exposure to traffic and the onset of a myocardial infarction within one hour afterward (odds ratio, 2.92; 95 percent confidence interval, 2.22 to 3.83; P<0.001). The time the subjects spent in cars, on public transportation, or on motorcycles or bicycles was consistently linked with an increase in the risk of myocardial infarction.

Naar de literatuur: /hart-en-vaten/

’biological embedding’’ dat gaat eigenlijk over een gevoeligheid (predispositie-aanleg) die ontstaat in het vroege leven (vanaf conceptie tot kinderjaren) door de blootstelling aan toxische stoffen.  Er is veel data over de menselijke placenta waarin mutaties en ‘’epigenetische’’ * veranderingen zijn gevonden  tgv van uitlaatgassen. Een rol voor ultra- fijnstof wordt hier verondersteld omdat deze via de moeder en de placenta het kind bereiken.  Dit is weefsel van mensen waar je echt iets in kan zien. Dat maakt het interessant.

Bij ontstekingsziekten van de darm (inflammatoire darmziekten = IBD) spelen meerdere factoren, zoals dieet en genetische achtergrond een rol. Maar het huidige idee over het ontstaan is dat er speelt dan alleen genen en dieet en dat luchtvervuiling hier een ‘’environmental insult’’ is. (het zelfde eigenlijk als in de overige multifactorial diseases)

Afname van vruchtbaarheid

Ultra-fijnstof dringt niet alleen door in de longen maar wordt zelfs gevonden in de hersenen van kinderen en in de placenta van de moeder.

Als deze minuscule toxische deeltjes uit de lucht in organen doordringt dan brengen die daar schade aan. Dat zal een zeker effect hebben op het functioneren van het betreffende orgaan. Het in kaart brengen van schadelijke effecten van (ultra)fijnstof op hart en longen is eenvoudiger vast te stellen dan de effecten op de zich ontwikkelende hersenen van een kind.

Het functioneren van hart en longen is meetbaar. Maar hoe vertaal je de activatie van het afweersysteem en stress op celniveau in de hersenen naar het functioneren ervan? Een complicerende factor hier is het functioneren van de hersenen zelf: dit is niet vastomlijnd met een duidelijk eindpunt.
Cognitie en gedrag zijn eigenschappen met een grote variëteit en zijn afhankelijk van een diversiteit aan factoren. Deze verschuiving van meetbaar naar niet vastomlijnde gedragskenmerken maakt de vertaalslag extra ingewikkeld.

In diermodellen leidt de blootstelling aan (ultra)fijnstof tijdens de ontwikkeling tot afwijkingen in gedrag of het cognitief functioneren.  Een mens is geen muis of rat, maar er is ook bij kinderen een duidelijke relatie tussen het verslechteren van het leer- en concentratievermogen en de chronische blootstelling aan (ultra)fijnstof. We zien bovendien dat de ontwikkelingsstoornissen autisme en ADHD vaker voorkomen in gebieden met hoge concentratie fijnstof.